Munarmedia.kz 13.06.2025 /Астана/-2024 жылғы 3 маусымда Оңтүстік Кореяда кезектен тыс президенттік сайлау өтті. Сайлау қорытындысы бойынша Демократиялық партияның үміткері Ли Чже Мён 49,42% дауыс жинап, елдің 21-президенті болып сайланды. Ол “Халықтың күші” партиясынан түскен қарсыласы Ким Мүн Соктан 8 пайыз артық дауыс алып, айқын жеңіске жетті. Сайлауға қатысу деңгейі 79,4%-ды құрап, бұл көрсеткіш 1997 жылдан бергі ең жоғары белсенділік ретінде тіркелді.
Ли Чже Мён өз сайлауалды бағдарламасында Оңтүстік Кореяның болашақ даму бағытын “Үкіметтің жаңғыруы, экономикалық өркендеу және халықтың бақыты” деп атаған үш басты мақсатпен сипаттап, он тармақтан тұратын кешенді жоспар ұсынды:
-
Әлемдегі жетекші экономикалық державаға айналу.
-
Ішкі тұрақсыздықты еңсеріп, демократиялық құндылықтарды қалпына келтіретін әділетті ел құру.
-
Отбасылық кәсіп иелері мен шағын бизнеске қолдау көрсету арқылы әділ экономикалық саясат жүргізу.
-
Жаһандық тәртіптің өзгерісіне шынайы бейімделген сыртқы саясат жүргізу.
-
Азаматтардың өмірі мен қауіпсіздігін басты орынға қоятын мемлекет қалыптастыру.
-
Сежон әкімшілік қаласын толық аяқтап, бес кеңейтілген аймақ пен үш арнайы аймақты дамыту.
-
Еңбекті қадірлейтін және азаматтық құқықтарды қамтамасыз ететін әлеуметтік жүйе құру.
-
Балалар мен қарттарға жайлы, тұрақты өмір сүруге қолайлы қоғам орнату.
-
Төмен туу деңгейі мен халықтың қартаюы сияқты әлеуметтік мәселелерге нақты жауап беріп, қамқорлық қоғам құру.
-
Болашақ ұрпақ үшін климаттық өзгерістерге қарсы белсенді күрес жүргізу.
Сыртқы саясатта Ли Чже Мён дипломатиялық ұстанымдарды екі негізгі бағытта – саяси және экономикалық дипломатия ретінде қарастырады.
Саяси және қауіпсіздік саласында басты назар мыналарға аударылмақ:
-
Дипломатиялық әріптестікті кеңейту және әртараптандыру;
-
Төрт ірі көрші мемлекетпен (АҚШ, Қытай, Ресей, Жапония) арадағы қатынастарды ұлттық мүдде мен шынайы жағдайға негізделе отырып дамыту;
-
АҚШ-пен стратегиялық одақтастықты нығайту және тұрақтылықты сақтау;
-
Екі Корей елі арасындағы қатынасты қайта жандандырып, бейбіт ынтымақтастыққа көшуге ықпал ету;
-
Қарулы қақтығыстарды азайтып, Корей түбегінде бейбіт ахуал қалыптастыру;
-
Солтүстік Кореяның ядролық қатерін біртіндеп азайту, ядролық қарусыздануға жету және бейбіт келісім орнату;
-
Халықаралық қоғамдастықтағы, даму саласындағы жаһандық ынтымақтастықтағы белсенділікті арттыру, ұлттық имиджді көтеру;
-
Қоғамдық дипломатияны қолдау.
Ал экономикалық дипломатияда мынадай мақсаттар көзделіп отыр:
-
G7 және G20 елдерімен әріптестікті күшейту;
-
Өндірістік бәсекеге қабілеттілікті арттырып, сауда саясатын қолдау;
-
Сауда құрылымын реформалау арқылы ұлттық мүддені қорғау және жаһандық өзгерістерге жауап беру;
-
Экспортты қолдау, экспорттаушы кәсіпорындарды қорғау және сауда қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
-
Климаттық өзгерістерге қарсы күрес аясында экологиялық сауда мүмкіндіктерін кеңейту.
Жалпы алғанда, Ли Чже Мён әкімшілігінің сыртқы саясаттағы басты ұстанымы – ұлттық мүддені бәрінен жоғары қойып, жаһандық жаңа тәртіпке икемді, прагматикалық тәсілмен бейімделу.
Әсіресе, АҚШ, Қытай, Ресей және Жапония секілді көршілес ірі елдермен қарым-қатынасқа ерекше назар аударылып отыр. Бұл ретте АҚШ және Жапониямен стратегиялық ынтымақтастық басты бағыт бола тұра, Қытай мен Ресеймен икемді әрі тепе-тең саяси диалог жүргізу көзделген. Сайлау алдындағы BBC Korea басылымының шолуында Ли Чже Мён АҚШ және Жапониямен ынтымақтастықты жоғары бағалайтынын, бірақ Қытай мен Ресеймен байланысты шетке ысырып қоюға болмайтынын атап көрсеткен болатын.
Қазіргі уақытта Солтүстік Кореямен (КХДР) байланыс толық тоқтағанын ескерсек, Ресеймен қарым-қатынасты жандандыру Солтүстік Кореямен диалогқа оралуда маңызды рөл атқаруы мүмкін. Бұл – Оңтүстік Кореяның сыртқы саясаты үшін басым бағыттардың бірі. Сарапшылардың пікірінше, Ли Чже Мён АҚШ-та билікке қайта келген Дональд Трамптың Солтүстік Корея басшысы Ким Чен Ынмен жоғары деңгейдегі келіссөздерін жандандыруға қолдау көрсетеді. Бұл бағытта Оңтүстік Корея, Солтүстік Корея және АҚШ арасында үшжақты келіссөздердің өтуі де ықтимал сценарий ретінде қарастырылуда.
Қосымша аударма немесе өңдеулер қажет болса, қуана көмектесем.