Munarmedia.kz 13.06.2025 /Астана/-Мәскеуде құқық қорғау органдарының мигранттарға жасаған рейдтері және оған Өзбекстанның Сыртқы істер министрлігінің ресми жауабы қоғамда үлкен дау туғызды. Өзбекстан СІМ Ресей тарапына нота жолдап, ресейлік құқық қорғаушылардың мигранттарға дөрекі қарағанын сынға алды. Ресей СІМ бұл нота мұқият қарастырылатынын, тиісті органдарға жеткізілетінін және нәтижесі туралы Ташкентке хабарланатынын мәлімдеді.
Алайда бейресми деңгейде Өзбекстаннан Ресейге бағытталған сын едәуір қатаң сипат алды. Өзбекстандағы Журналистика және бұқаралық коммуникациялар университетінің ректоры Шерзодхон Қудратходжа рейдтер кезінде құқық қорғаушылардың әрекетін «жай ғана нацизм» деп атап, өзбектерді, тәжік, қазақ және қырғыз азаматтарын Ресейге жұмысқа бармауға шақырды.
Бұл мәлімдеме Ресей қоғамында да қарсылық туғызды. Бірқатар қоғамдық белсенділер мен анонимді Telegram-арналар Өзбекстанды кері айыптай бастады. Алайда ресейлік құқық қорғау органдарының әрекеттерін тым қатал деп бағалағандар да табылды.
«Азиатский Экспресс» басылымы Өзбекстанның өз ішкі мәселелеріне көбірек мән беруі керек екенін айтып: «Қадірлі ректорға нацизм деген не екенін еске салайық. Нацизм — бұл парламент депутаттары белгілі бір тілді тыйып, нақты этносқа қарсы қуғын-сүргін жүргізуді, сондай-ақ нацизмді жеңген елдің мәдени мұрасын шектеуді талап еткенде пайда болады», — деп жазды.
Ресей президенті жанындағы Адам құқықтары кеңесінің мүшесі Кирилл Кабанов Ташкенттің мәлімдемелерін Ресейдің ішкі ісіне араласу деп бағалап, «Орталық Азия елдерінің өкілдері ресейлік құқық қорғау органдарының көші-қон саласындағы заңды әрекеттеріне түбегейлі қарсы» деді. Оның пікірінше, «Орталық Азиядағы әріптестер» Ресейде олардың азаматтары жасап жатқан қылмыстарға көз жұмып, керісінше, Ресейдің қауіпсіздік саясатына нұсқау бергісі келеді. «Оларға өз азаматтарының тәртіп бұзғаны қажет емес — оларды бізге бағыттап жіберді, енді қайтарып алғысы келмейді», — деді Кабанов.
Telegram-дағы «Рыбарь» арнасы Өзбекстанды қосарлы стандарт ұстанып отыр деп айыптады. «Ресейде өзбектерге қарсы рейд болғанда шу шығарады, ал АҚШ пен БАӘ-де мигранттарға бақылау күшейгенде үнсіз қалады. Бұл — заңсыз мигранттардың еліне қайтарылуына байланысты артқан қылмыстық ахуал аясында жаңа келімсектерден қорғану үшін жасалған әрекет», — делінген хабарламада.
Бақылаушылар бүгінде көші-қон мәселесі бүкіл аймақта өзекті болып отырғанын айтады. Тіркелмеген азаматтар радикализация ошақтарына немесе заңсыз әрекеттер ұйымдастыратын топтарға айналуы мүмкін. Орталық Азия елдері де көші-қон саясатын күшейтіп жатыр. Мысалы, Қырғызстан бұл тұрғыда Ресей тәжірибесіне сүйенуде.
Өзбекстандық саясаткер Алишер Қадыров рейдтер мен мигранттар мәселесін жүйелі проблемалардың салдары деп атады. «Біз балаларымызды кішкентай кезінен өзін құрметтеуге үйретуіміз керек. Мектептің соңғы үш жылында олардың қабілетіне қарай ғылымға, кәсіпке не қолөнерге бейімдеу қажет. Біз жастарды халықаралық бәсекелестікке дайындауымыз керек. Құтқарылудың жалғыз жолы — тәрбие мен білім. Басқа жол жоқ», — деді Қадыров.