📍 Munarmedia.kz | 01.09.2025 Ақмола облысы, Бурабай ауданында мыңдаған тұрғын өздеріне тиесілі жер телімдері мен жылжымайтын мүліктерінен айырылып қалуы мүмкін. Бұл — 20 жылдан астам уақыт бұрын берілген мемлекеттік актілердің заңдылығына күмән келтірілуімен байланысты. Жақын күндері бұл жағдай халықтың ашу-ызасын митингке ұластыруы ықтимал. Митинг өткізуге өтініш тиісті органдарға жолданған.
Мақсат — Мемлекет басшысының назарын аудару
Митинг ұйымдастырушыларының айтуынша, олардың мақсаты — «прокуратура мен жер ресурстарын басқару департаменті тарапынан 20 жылдан астам уақыт бұрын берілген меншік құқығын тартып алуға бағытталған әрекеттерге» Президент пен Үкіметтің назарын аудару.
Шучинск қаласының тұрғыны әрі бейбіт жиын бастамашысы Сергей Бауэр HALYQSTAN телеграм-арнасының тілшісіне өз алаңдаушылығын былай жеткізді:
«Менің екі жер телімім бар, біреуі мұрагерлік арқылы берілген. Былтыр өзін жер комитетінің басшысы деп таныстырған әйел келіп: "Бұл жерді мемлекетке өз еркіңмен қайтар, әйтпесе сот арқылы аламыз", – деді. Мен бұған: "Сіз әзілдеп тұрсыз ба?" – дедім. Ол кетіп қалды, бірақ оның қызметкерлері менің де, көршілерімнің де жерін өлшеп кетті. Мұндай ескертуді жеке үйлердің иелері де, курорттық бизнестегі кәсіпкерлер де алды. Бірақ бәріміздің қолымызда осы жерде өмір сүруге және жұмыс істеуге құқық беретін 20 жылдан астам уақыт бұрын берілген мемлекеттік құжаттар бар».
Ұлттық паркке берілген аумақ дауға ұласты
Тұрғындар мен кәсіпкерлер пайдаланып отырған даулы жерлердің қазіргі таңда «Бурабай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркіне тиесілі екені айтылып отыр. Прокуратураның 2024 жылғы тексерісі бұл учаскелер ұлттық парктің аумағында орналасқан деп қорытынды жасаған.
Сол жылы жерлерді қайтарып алу процесі басталып, алғашқы сот процестері өтіп жатыр. Бұл істердің заңдылығы мен процессуалдық сәйкестігіне қатысты бірқатар сұрақ туындауда, дейді заңгер Сапар Құсайынов.
«Талапкер — Ақмола облысы жер ресурстарын басқару департаментінің — мұндай істерді қозғауға заңды құқығы жоқ. Қазақстанның Жер кодексінің 148-бабына сәйкес, департамент азаматтар мен әкімдік арасындағы мүліктік мәмілелерді жарамсыз деп тану туралы талап арыз бере алмайды. Яғни олар бұл жерде процессуалдық жағынан тиісті тарап емес. Бірақ соттар бұл өрескел заң бұзушылықтарға көз жұма қарап отыр. Экономикалық сотта олар кәсіпкерлермен, ал азаматтық сотта қарапайым тұрғындармен соттасып жатыр. Бурабайда кемінде 1 300 жер иеленуші бар. Бұған қосымша — Светлый, Зеленый Бор және басқа елді мекендер. Мыңдаған отбасы мүлкінен айырылуы мүмкін», — дейді заңгер.
2019 жылғы мемлекеттік акт — заңды негіз бе, әлде қателік пе?
«Бурабай» ұлттық паркінің қолында 2019 жылы берілген мемлекеттік жер актісі бар. Бірақ егер сол кезеңде тұрғындар мен кәсіпкерлер сол жерлерді заңды түрде пайдаланып, ешкім олардың құқығына дау келтірмеген болса, қалайша дәл сол учаскелер кейінірек басқа тарапқа беріліп кеткен?
Сонымен қатар, азаматтық-құқықтық қатынастарда үш жылдық талап қою мерзімі бар. 2019 жылдан бері екі есе уақыт өтіп кеткен. Бұл да қазіргі процестердің заңдылығына күмән туғызады.
«Тағы бір маңызды мәселе бар», — дейді Құсайынов. — Жоғарғы Соттың нормативтік қаулысына сәйкес, егер дау қоғамдық-құқықтық сипатта болса, ол әкімшілік соттың құзыретіне жатады. Бірақ талапкерлер азаматтық сотқа жүгінуде. Неге? Өйткені, біріншіден, олар процессуалдық мерзімдерді өткізіп алған (2024 жылы тексеруден кейін олар бір ай ішінде талап арыз беруі керек еді), екіншіден, Әкімшілік рәсімдік-процестік кодекске (ӘРПК) сәйкес, азаматтар мемлекеттік органның қателігі үшін жаза тартпауға тиіс екенін олар жақсы біледі».
Халық уәделерге сеніп, енді алданып қалғанын сезінуде
Сергей Бауэрдің айтуынша, бұл мәселе ақпан айында халық арасында белгілі бола бастаған кезде 150-ге жуық адам Бурабай аудандық әкімдігіне барып, мәселенің мән-жайын сұраған.
«Бізбен әкім де, прокурор да, жер қатынастары бөлімі де сөйлесті. Бәрі тыныш болуға шақырып, ештеңе болмайды деп уәде берді. Біз сендік. Ал қазір олардың бәрі алдағанын түсініп отырмыз. Сондықтан митингіден бас тартпаймыз. Бізге неліктен заңды түрде 20 жылдан астам уақыт бойы иеленіп отырған мүлкімізден айырылғалы отырғанымызды шенеуніктер ашық әрі ресми түрде түсіндіріп берсін», — дейді Бауэр.
📌 Қосымша ақпарат, сот шешімдерінің мәтіні немесе құқықтық кеңес қажет болса — сұрауыңыз бойынша дайындап бере аламыз.