Munarmedia.kz 07.11.2025 / Астана АҚШ Қаржы министрлігі ресейлік мұнаймен сауда жасайтын Gunvor трейдерлік компаниясына лицензия беруден бас тартты. Бұл шешімнен кейін компания бірден санкцияға ұшыраған "Лукойлдың" шетелдік активтерін сатып алу туралы ұсынысын кері қайтарып алды.
Министрліктің ресми X (Twitter) парақшасында жарияланған жазбада Вашингтон Gunvor-дың Ресей бизнесіне деген қызығушылығын қатты сынға алған.
«Президент Дональд Трамп айқын айтты – соғыс дереу тоқтауы керек. Путин өз халқын және көршілерін өлтіруді жалғастырып жатқанда, Кремльдің қуыршағы Gunvor ешқашан лицензия алмайды және бұл соғыстан пайда таба алмайды», – делінген АҚШ Қаржы министрлігінің жазбасында.
🛑 Gunvor: "Біз Ресейден алшақтаймыз"
Министрліктің мәлімдемесінен кейін Gunvor өз ресми аккаунтында жауап жариялап, АҚШ-тың айтқандарын жалған және саясиланған деп атады.
«Gunvor Ресеймен бұрынғы байланыстарынан толықтай бас тартып отыр. Біз ресейлік активтерді сату үстіндеміз және Украинаға қарсы соғысты ашық айыптаймыз. Осыған байланысты "Лукойлдың" активтерін сатып алу жөніндегі ұсынысымыз кері қайтарылады», – деп жазды компания.
Осы мәлімдеме арқылы Gunvor өз имиджін қорғауға және Батыс нарығындағы серіктестері алдында "бейтарап және заңға бағынышты" ойыншы ретінде қалуға тырысып отырғаны байқалады.
⚙️ Күдікті жылдамдықтағы мәміле
Bloomberg агенттігінің дерегінше, Gunvor мен "Лукойл" арасындағы келіссөздер ерекше қысқа мерзімде – бір аптаға жетпейтін уақытта өткен. Мұндай жылдамдық пен басқа компаниялардың ұсыныстарын қабылдаудан "Лукойлдың" бас тартуы нарық сарапшыларында сұрақ туғызған.
Сарапшылардың пікірінше, бұл мәміле Ресейдің санкцияға түскен активтерін тез арада Батыс компаниялары арқылы "жасырын айналымға" енгізу әрекетінің бір бөлігі болуы мүмкін.
🇺🇸 Қаржы министрлігінің "ерекше" тілі
Оқиғаның тағы бір назар аударарлық тұсы – АҚШ Қаржы министрлігінің қатты риторикамен жазылған әлеуметтік желідегі мәлімдемесі. The Bell басылымы атап өткендей, бұл – ведомствоға тән емес тәсіл, өйткені әдетте мұндай шешімдер ресми пресс-релиз түрінде, салқын әрі құқықтық тілде жарияланады.
«Министрліктің мұндай үн қатуы Ақ үй мен Қаржы министрлігі арасындағы саяси келісімді, яғни санкциялық саясатты күшейтуге бағытталған жаңа кезеңнің басталғанын көрсетуі мүмкін», – деп жазады The Bell.
🛢️ Gunvor: Путинге жақын бизнес
Gunvor – Швейцарияда тіркелген, бірақ Ресей мұнайының басты экспорттаушыларының бірі ретінде танылған трейдерлік компания. Ол 2000 жылы швед кәсіпкері Торбьорн Тёрнквист және Владимир Путиннің жақын серіктесі саналатын Геннадий Тимченко негізін қалаған.
2000-жылдардың ортасында, «ЮКОС» компаниясы тәркіленіп, Михаил Ходорковский түрмеге түскеннен кейін Gunvor Ресей мұнайының негізгі экспорт арнасына айналды. 2014 жылы АҚШ Тимченкоға санкция салған сәтте, ол Gunvor-дағы үлесін шұғыл түрде серіктесі Тёрнквистке сатқан.
АҚШ сол кезде бұл шешімді айналып өтуді болдырмау үшін Тимченконың компаниямен Путин арқылы тікелей қаржылық байланысы бар екенін атап көрсеткен болатын.
💬 Сарапшылар пікірі
Энергетикалық нарық сарапшысы Питер ван Хоутеннің пікірінше, қазіргі шешім Gunvor үшін тек экономикалық емес, саяси да соққы болып отыр:
«Gunvor бірнеше жыл бойы Ресеймен байланысын жоққа шығарып келді. Алайда компанияның тарихы мен құрылтайшылары оны Кремль ықпалынан толық ажырата алмай отыр. АҚШ-тың лицензия бермеуі – Батыс нарығында сенімнің жоғалғанының белгісі,» – дейді сарапшы.
🌍 Геосаяси салдар
Бұл оқиға Ресейдің мұнай экспортындағы енді қайталануы мүмкін күрделі кезеңнің басталғанын көрсетеді. Батыстың санкциялық қысымы күшейген сайын, Ресеймен жанама байланысы бар компаниялар – Gunvor секілді трейдерлер, банктер мен логистикалық операторлар – өз беделін сақтап қалу үшін саналы түрде ресейлік нарықтан кетуге мәжбүр болып отыр.
Сонымен бірге бұл шешім Трамп әкімшілігінің Украинадағы соғысты тоқтатуға бағытталған қатаң саяси ұстанымын да айқындай түсті.
🧭 Gunvor мен "Лукойл" арасындағы мәміленің бұзылуы – жаһандық энергетикалық нарықтағы экономикалық прагматизм мен саяси мораль арасындағы күрестің көрінісі.
АҚШ-тың шешімі санкция саясатының жаңа деңгейге көтерілгенін білдіреді: енді Батыс тек ресейлік компанияларға ғана емес, олармен жанама байланысы бар кез келген құрылымға шектеу қоя бастады.
Gunvor үшін бұл оқиға тек қаржылық шығын емес, сонымен бірге беделдік және институционалдық тәуекелдің нақты көрінісі болды.