«Ресей–Польша соғысы»: тарих пен бүгіннің арасындағы параллель

31

Munarmedia.kz 06.11.2025 /Астана/ Лондонда тұратын суретші әрі публицист Би Бээр өз туындылары мен эсселерінде өнер мен саясатты, тарих пен қазіргі геосаяси шындықты шебер ұштастырады. Ол Польшада білім алған және дәл сол елде сурет пен еркін ойлау мәдениетінің шынайы құндылығын сезінгенін айтады.


Поляктар ежелден орыс үстемдігіне қарсы болған ұлт. Автордың айтуынша, поляк халқы социалистік кезеңде де еркіндіктің маңызын ұмытпай, Ресейдің агрессиялық саясатына іштей қарсы тұрса, бүгінгі күні Украинадағы соғыс олардың тарихи жадын қайта тірілткен.

Қазір Польша қоғамында 105 жыл бұрын болған 1920 жылғы Польшa–Кеңес соғысы жиі еске алынып, ол қазіргі Кремльдің әрекетіне айқын ескерту ретінде қарастырылып отыр.


Би Бээр — тарихшы емес, суретші. Бірақ ол Варшавадағы Польша армиясы музейінде сақталған туындылар арқылы сол соғыстың рухын бейнелеуді мақсат еткен. Музей 1920 жылы құрылған, бүгінде оның құрамында “Катынь музейі”, “Польша техникалық музейі” және “Польша бронетехника музейі” бар. Барлығы 250 мыңнан астам экспонат сақталған.

Суретшінің назарын аударған туынды — поляк баталист суретші Стефан Чарнецкийдің «Елін қорғаушылар» атты картинасы. Туындында Висла өзенінің жағасында өз отанын қорғап жатқан поляк сарбаздары большевик армиясын талқандап жатқан сәт бейнеленген.


Ал Кайетан Стефановичтің «Ерікті армияға қосыл!» атты плакатында поляк жауынгері үш басты қызыл айдаһармен шайқасып тұр. Бұл — Зөвет өкіметінің, яғни қызыл большевизмнің бейнелі көрінісі.

Автордың ойынша, дәл осы картиналар бүгінгі Украина майданының көрінісімен үндес:

«Тек ХХ ғасырдың орнына XXI ғасырды елестетіңіз. Сол қызыл айдаһардың бейнесі қазір де өзгерген жоқ — ол әлі де Украина жерінде шабуылдап тұр».

1919–1921 жылдары Кеңес Ресейді Польшаға қарсы соғыс ашып, жаңа тәуелсіз мемлекетті жоймақ болған. Бірақ Варшава түбінде поляктар жеңіске жетіп, Қызыл армия шегінуге мәжбүр болды.

Би Бээрдің пікірінше, 1920 жылғы сол «Висладағы керемет» тарихтың айналып соғуы секілді:

«Қазір Путин де Лениннің қателігін қайталауда. Украинаға қарсы соғыс дәл солай сәтсіз аяқталады. Бұл тек уақыттың мәселесі», — дейді автор.

Оның айтуынша, Ресейдің 1939 жылы Гитлермен бірігіп Польшаны бөліске салғаны сияқты, бүгінгі соғыс та Мәскеудің тарихи өшпенділігінің жалғасы.

«Өнер — соғысты мадақтау емес, оны түсіндіру мен айыптау тілі. 1920 жылғы Польшаның жеңісі секілді, Украинаның да еркіндік жолындағы күресі жеңіспен аяқталары анық».