Фермерлерге құлаққағыс: 2025 жылдың жазына ауа райы болжамы
Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым (WMO), NOAA және M-CASS спутниктік платформасының соңғы мәліметтеріне сүйенсек, 2025 жылы Қазақстанды күрделі климаттық жағдайлар күтіп тұр.
Бұл жаз мезгілінде өзендерде су аз болатынын білдіреді. Әсіресе, елдің оңтүстігі мен оңтүстік-шығысы қиындыққа тап болуы мүмкін, себебі бұл аймақтар суармалы егіншілікке қатты тәуелді.
Көктем нөсерлі, жаз құрғақ болуы мүмкін
Қазақстанның оңтүстігінде көктемде нөсер жауын жауып, кейбір өңірлерде су тасқыны орын алуы ықтимал. Алайда жазға қарай жағдай күрт өзгеруі мүмкін: Сырдария өзені тайызданып, күріш пен қауын-қарбыз секілді дақылдарды суғаруға су жетпеуі мүмкін.
Алматы мен Балқаш өңірлерінде де жағдай күрделі – таулардағы қар ерте еріп, су қоймалары толмай қалды. Бұл жеміс-жидек пен көкөніске қауіп төндіреді. Егер көктемде үсік жүрсе, жағдай тіпті нашарлайды.
Солтүстікте – ерте көктем, бірақ шілдеде аптап
Елдің солтүстігінде биыл көктем ерте басталды. Қазір топырақта ылғал жеткілікті, алайда шілде айында аптап ыстық пен құрғақшылық болуы мүмкін. Бұл – жаздық бидай үшін өте қолайсыз. Егер жауын-шашын аз болса, астық түсімі төмендеуі ықтимал. Ал күздік егін еккен диқандар үшін бұл – жағымды жаңалық.
Орталық пен Батыста – жауын аз, шөп қымбат
Орталық және батыс өңірлер де қауіп астында. Мұнда жауын аз, жайылымдар нашар, ал жаз ортасында құрғақшылық күтіледі. Қарағанды облысында суарылмайтын егістіктер қатты зардап шегуі мүмкін. Шөп бағасының күрт қымбаттауы ықтимал.
Шығыс Қазақстан – әдеттегідей қиын жағдайда
Тауларда қар бар, бірақ тым аз. Көктем кеш келеді, үсік қаупі жоғары. Жаз әдеттегідей – су тапшы, егін маусымы ауыр болады.
Батыс Қазақстан – жылдағыдан да нашар
Мұнда бұрыннан жауын-шашын аз болатын. 2025 жылы климаттық және спутниктік мәліметтерге сүйенсек, бұл жағдай одан әрі нашарлайды.
Көктем құрғақ болады деп болжануда, ал жаз ыстық әрі жауын-шашынсыз өтеді. Бұл жайылымдардың тез қурауына, шөптің күйіп кетуіне, мал азығының жетіспеуіне алып келуі мүмкін. Биыл да "Жем – елу, шөп – елу" деп айқайлап қалуымыз ғажап емес.
Бұл дүкен бағаларына қалай әсер етеді?
Климаттық факторлар азық-түлік бағасына тікелей әсер етеді. Ең алдымен, көкөніс, жеміс, күріш және суармалы егіншілікке тәуелді дақылдар қымбаттайды. Су аз – өнім аз. Өнім аз болса – ұсыныс аз, баға өседі.
Мал азығы қымбаттаса – жұмыртқа, ет пен сүт те қымбаттайды.
Ішкі сұранысты импортпен өтеуге тура келуі мүмкін, бірақ бұл да арзанға түспейді, әсіресе егер логистикада қиындықтар болса немесе валюта бағамы тұрақсыз болса. Суару, тасымалдау мен сақтау шығындарының өсуі де бағаға әсер етеді.
Қауіп төнген өнімдер:
-
қарбыз, қауын
-
қызанақ, бұрыш, пияз, картоп
-
жеміс-жидек
-
ет және сүт
Егер жаз ұзақ әрі өте ыстық болса, бағалар тамыз айынан бастап күрт өсе бастауы мүмкін.