⚠️ Барлығы 37 713 адам жер аударылды. Жолдағы 18 күн ішінде арнайы жабдықталмаған вагондарда 562 адам қайтыс болды.
Аман қалғандар қатаң күзетілетін лагерьлерге орналастырылды. Оларға жер, баспана немесе өмір сүруге қажетті қаражат бөлінген жоқ. Тірі қалу үшін әйелдер мен кішкентай балалар ауыр жұмысқа жегіліп, ерлермен тең дәрежеде еңбек етті.
Қатты әлсіреген адамдар аштыққа, қатал климатқа, ауыр еңбекке және тұрмыс жағдайының нашарлығына шыдамай, өмірден өтті.
🖍🗣 Балқар ақыны Кязим Мечиев 1944 жылы «Шыдау!» атты өлеңін жазып, халқына осы қасіретті бастан өткеруге шақырды.
Оның өлеңі мына жолдармен басталады:
Бәрі құлап, бәрі қара түнекке енді,
Қайғының қара дауылы жайлады.
О, Алла, халқыма қайрат бере гөр,
Сыннан аман қалуды нәсіп ет!
♦️ Балқар халқы ауыр сынақтардан өтті, бірақ өздерінің қайсарлығы мен еңбекқорлығының арқасында аман қалды. Сондай-ақ жергілікті халықтың қолдауы да үлкен рөл атқарды, бұл туралы балқарлар әлі күнге дейін ұмытқан жоқ.
Алайда Балқария жанына түскен жара әлі де жазылған жоқ. Отанында қараусыз қалған ондаған қираған ауылдардың ошағы қайта жанбады. Олардың үйінділері – сталиндік режимнің қатыгездігін мәңгі еске салады.